Aansprakelijkheid, schade & verzekering
Ruim een jaar geleden heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 28 september 2012 (ECLI:NL:HR:2012:BW7507) het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: ‘HvJEU’) verzocht om een uitspraak te doen betreffende het recht op een vrije advocaatkeuze door een verzekeringnemer. Er is nu duidelijkheid: de verzekeringnemer heeft recht op een vrije advocaatkeuze.
Onderstaand de door de Hoge Raad gestelde vragen en de door het HvJEU in het arrest van de 7 november 2013 (zaak C-442/12) geformuleerde antwoorden:
1. Laat artikel 4 lid 1 van Richtlijn 87/344/EEG toe dat een rechtsbijstandverzekeraar die in zijn polissen regelt dat rechtsbijstand in gerechtelijke of administratieve procedures in beginsel zal worden verleend door werknemers van de verzekeraar, tevens nog bedingt dat de kosten van rechtsbijstand van een door de verzekerde vrij gekozen advocaat of rechtsbijstandverlener slechts onder de dekking vallen indien de verzekeraar van mening is dat de behandeling van de zaak aan een externe rechtshulpverlener moet worden uitbesteed?
HvJEU: Artikel 4, lid 1, sub a, van richtlijn 87/344/EEG van de Raad van 22 juni 1987 tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de rechtsbijstandverzekering, moet aldus worden uitgelegd dat het zich ertegen verzet dat een rechtsbijstandverzekeraar die in zijn verzekeringsovereenkomsten regelt dat rechtsbijstand in beginsel wordt verleend door zijn werknemers, tevens bedingt dat de kosten van rechtsbijstand van een door de verzekerde vrij gekozen advocaat of rechtsbijstandverlener slechts vergoed kunnen worden indien de verzekeraar van mening is dat de behandeling van de zaak aan een externe rechtshulpverlener moet worden uitbesteed.
2. Maakt het voor de beantwoording van de eerste vraag verschil of voor de desbetreffende gerechtelijke of administratieve procedure rechtsbijstand wel of niet verplicht is?
HvJEU: Voor de beantwoording van de eerste vraag maakt het geen verschil of rechtsbijstand voor de desbetreffende gerechtelijke of administratieve procedure naar nationaal recht verplicht is.
Met andere woorden, volgens het HvJEU kan de vrije advocaatkeuze van de verzekeringnemer niet worden beperkt tot de situaties waarin de verzekeraar besluit dat een externe rechtsbijstandverlener in de arm moet worden genomen. Het belang van de verzekerde houdt in dat deze in het kader van gerechtelijke of administratieve procedures zelf zijn advocaat moet kunnen kiezen. De doelstelling van de Richtlijn 87/344/EEG is de belangen van de verzekerden ruim te beschermen en een restrictieve uitleg van artikel 4 van de Richtlijn 87/344/EEG past daar niet bij.
De keuzevrijheid van de verzekeringnemer betekent overigens niet dat lidstaten de verzekeraars de volledige dekking van de kosten van de verdediging van een verzekerde moeten opleggen. Het HvJEU houdt de mogelijkheid voor verzekeraars open om in bepaalde gevallen beperkingen te stellen aan de kosten die door de verzekeraars worden vergoed, mits het een verzekerde niet alsnog via deze weg onmogelijk wordt gemaakt om een redelijke keuze te maken wat zijn vertegenwoordiger betreft. Het is aan de lidstaten om hier handen en voeten aan te geven.
