Sociale media, wat moeten juristen er mee? Advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, deurwaarders: ze hebben het al zo druk. Moeten ze ook nog kostbare tijd besteden aan Twitter, LinkedIn of Facebook (om het hierbij te laten)? Deze vragen zijn niet zomaar te beantwoorden—zeker niet voor alle juristen tegelijk. Dat ga ik dan ook niet doen. Toch wil ik er wel iets over zeggen.

Facebook
Aan het begin van dit jaar kopte Justitia Omnibus: Kleine advocatenkantoren passeren topkantoren op Facebook. En het is nog erger: de helft van de topkantoren zou zelfs ontbreken op Facebook. Schandalig, zou je zeggen, maar als je bedenkt dat de topkantoren amper particulieren als klant hebben en Facebook toch vooral bemenst wordt door particulieren, dan kun je je misschien afvragen waarom die andere helft van de topkantoren wel op Facebook zit. Aan de andere kant, giganten als Heineken zitten ook op Facebook en veel advocatenkantoren zouden maar wat graag Heineken als klant hebben. Maar zou de aanwezigheid van een advocatenkantoor op Facebook Heineken ertoe bewegen met zo'n kantoor zaken te doen? Dat lijkt me niet. Kortom, Facebook is prima, juist voor de juridische organisaties die kleinere ondernemingen en particulieren als cliënt hebben. Het is dus heel goed dat veel kleine advocatenkantoren op Facebook zitten.

LinkedIn
LinkedIn wordt vooral gebruikt voor het zakelijke netwerk en dat kan natuurlijk heel goed een juridisch zakelijk netwerk zijn. Zo is er bijvoorbeeld een groep op LinkedIn over arbeidsrecht waarin tal van deskundigen op arbeidsrechtelijk gebied berichten plaatsen over recente ontwikkelingen op dit populaire rechtsgebied. Het is voor een arbeidsjurist nuttig actief te zijn in dit soort juridische groepen. Niet alleen om over inhoudelijke kwesties te communiceren, maar ook omdat andere (zakelijke) LinkedIn gebruikers geconfronteerd kunnen worden met arbeidsrechtelijke problemen en via zo'n groep eenvoudig en snel in contact komen met een of meer deskundigen.

Twitter
Over het gebruik van Twitter verschillen vele rechtsgeleerden van mening. Sommigen stellen dat met 140 karakters een juridische boodschap niet goed voor het voetlicht gebracht kan worden. Ook zouden Twitteraars, jurist en niet-jurist, geen behoefte hebben aan tweets met bijvoorbeeld de verwijzing naar een vonnis. Juristen zelf krijgen dit soort juridische informatie ook via andere kanalen en niet-juristen zijn niet geïnteresseerd.

Hier kan natuurlijk veel over gezegd worden. Niet de complete boodschap hoeft in 140 karakters overgebracht te worden. Een link in een tweet kan de lezer, jurist en niet-jurist, verder helpen. En ja, een niet-jurist is in eerste instantie misschien niet echt geïnteresseerd, maar er kan een moment komen dat een juridische kwestie opdoemt, waarbij een bepaalde juridische tweet de niet-jurist verder helpt of hem doet besluiten voor raad aan te kloppen bij de verzender van zo'n tweet. En dat Twitter niet nodig zou zijn omdat de juridische informatie ook elders te vinden zou zijn, vind ik helemaal onbegrijpelijk. Juridische informatie is vandaag de dag heel snel via (onder meer) Twitter beschikbaar en vaak ook nog gratis. Dat lijkt me beter dan wachten tot een redactie van een duur tijdschrift het besluit heeft genomen een uitspraak aan het papier toe te vertrouwen.

Er zijn overigens ook genoeg juristen positief over Twitter. Zij zien het als een nieuwe, eigentijdse manier om contact te onderhouden of te krijgen met (potentiële) cliënten. Die cliënten moeten dan natuurlijk wel actief zijn op sociale media. Zo maakt het nogal een verschil of de cliënten van een jurist bijvoorbeeld op en rond het internet actief zijn of in de bankenwereld. De eersten zullen een twitterende jurist absoluut waarderen, omdat ze zelf zeer waarschijnlijk ook actief zijn op Twitter, terwijl de anderen meer gereserveerd zullen staan tegenover Twitter en daar niet en masse te vinden zijn. Zo zal de clientèle van een jurist mede bepalend zijn voor de keuze zelf ook actief te worden op Twitter.

Inhoud sociale-mediaberichten
En als men besluit te kiezen voor sociale media, dan komt een volgend punt aan de orde: wat gaat een jurist dan Facebooken, LinkedInnen of Twitteren? Over LinkedIn zal weinig discussie bestaan. Dat worden serieuze (veelal) juridische berichten over met name het eigen vakgebied. Maar op Facebook en Twitter? Eveneens strikt juridische posts en tweets of ook nice to know informatie en eigen meningen over uiteenlopende kwesties? En wat te denken van communicatie over juridische kwesties waar men bij betrokken is? En moeten alleen bepaalde mensen binnen een organisatie toestemming krijgen om te mogen Facebooken of Twitteren? De berichten gaan immers verstuurd worden vanuit een juridische organisatie die een status wil hebben of houden. Daarbij dient wel enige zorgvuldigheid betracht te worden.

Sterker, dit soort issues kan bijna niet anders dan restricties met zich mee brengen. Elke juridische organisatie die besluit actief te worden op sociale media zal zich dan ook tal van vragen moeten stellen: wie is de doelgroep, hoe online is die doelgroep, hoe formeel is die doelgroep, maar ook: wil men één social media-account voor de gehele organisatie of mogen alle werknemers op alle sociale media, hoe gaat men om zaken waarbij men zelf betrokken is, etc.?

Zo ken ik een grote juridische organisatie die, alles overwegende, heeft besloten het personeel te verbieden om als werknemer van die organisatie te Twitteren. Geen borrelpraat en ook geen hardcore juridische tweets. Daarentegen twittert een organisatie als FNV Bondgenoten via organisatie-account, waarin vooral onderwerpen die het FNV aangaan aan de orde komen, maar wordt tussendoor ook een enkel triviaal bericht (het afgelopen WK) getweet. En een kleiner advocatenkantoor als Spee advocaten in Maastricht lijkt op Facebook ook gekozen te hebben voor een kantoorprofiel waarbij serieuze juridische kwesties heel soms worden afgewisseld met trivia. Als dan de Rolling Stones zo ongeveer in je kantoortuin landen, dan maak je daar gewoon een bericht van. Leuk natuurlijk en geen afbreukrisico.

(A)sociale media
Elke organisatie maakt zo zijn eigen afwegingen bij de keuze al dan niet actief te worden op sociale media en in welke vorm. Daarbij zal men het pad kiezen dat past bij de klantenkring, de status en de reputatie van de juridische organisatie en men zal vooral willen voorkomen dat die reputatie deuken oploopt. Want dat het laatste zomaar kan gebeuren, hebben een politiechef en een burgemeester al eens aan den lijve ondervonden.

En ja, de kans is groot dat door al dit gewik en geweeg de communicatie door juristen via sociale media in veel gevallen een zakelijk karakter zal hebben en misschien niet zo veel interactie zal kennen, maar daar is niets mis mee. Het hoeft niet gezellig te zijn. LinkedIn, Facebook en Twitter kunnen ook als asociale media gebruikt worden. Recht.nl heeft inmiddels bijna 10.000 tweets verstuurd en echt gezellig is het nooit geworden, maar wij hebben, naar ik hoop, geïnteresseerden (ruim 6.000 volgers) wel voorzien van veel boeiend juridisch leesvoer.