De Week van de rechtspraak biedt een kijk in de keuken van de rechtspraak. Men informeert ons over het nuttige en interessante werk dat verzet wordt door de dames en heren rechters. En als de deur naar de rechterlijke macht dan toch even openstaat, zou ik graag een paar vragen aan de Rechtspraak willen stellen—niet zozeer over het werk van rechters, maar over Rechtspraak.nl.

Vraag 1: geen onbekende afkortingen?
In een eerdere column getiteld 'U weet wel, Afwijzing TUL, CAG: anders, h.b., Protocol AAFD' schreef ik al over dit onderwerp. In heel veel inhoudsindicaties wordt te pas en te onpas gestrooid met afkortingen die bij anderen dan nauw bij de zaak of het rechtsgebied betrokkenen volstrekt onbekend zijn. Dat is uitermate storend in een inhoudsopgave die als doel heeft in een paar woorden duidelijk te maken waar een zaak over gaat. Is het wellicht een idee een 'samenvatter' een tool aan te reiken die het makkelijk maakt veel gebruikte termen voluit in een inhoudsindicatie te noemen, met de afkorting zelf erachter? De geïnteresseerde lezer wordt dan niet het afkortingsbos in gestuurd.

Mijn vorige column stamt alweer van ruim een jaar geleden en het gebruik van niet verklaarde afkortingen lijkt alleen maar erger geworden, dus ik heb niet de illusie dat hier spoedig verbetering in komt. Ik heb daarom een begin gemaakt met een lijst van in uitspraken voorkomende afkortingen, opdat lezers van uitspraken, maar wellicht ook de 'samenvatters' daar gebruik van kunnen maken: Afkortingen inhoudsindicaties uitspraken Rechtspraak.nl. Misschien helpt dat?

Vraag 2: geen nietszeggende inhoudsindicaties?
In het verlengde van het onderwerp van vraag 1 komt het ook maar al te vaak voor dat een inhoudsindicatie volstrekt nietszeggend is. Soms komt dat door het gebruik van een afkorting (pkv), soms door een iets verhullende tekst (Toegewezen als gevorderd), soms door een alles verhullende tekst (- of x), soms door een mix van onduidelijkheden (Dublin, België, plakvovo, afgewezen). Zou het mogelijk zijn om los van de afkortingen iets meer energie in de inhoudsindicaties te steken? Iets duidelijker zou fijn zijn.

En het komt ook voor dat een inhoudsindicatie compleet verkeerd is. ECLI:NL:RBNHO:2019:3409 lijkt bij het lezen van de inhoudsindicatie een belastingzaak te zijn over het gebruik van een auto als taxi, maar blijkt bij lezing te gaan over onroerendezaakbelasting en waardering onroerende zaken. Of ECLI:NL:RBAMS:2020:5110 die over een beslag op treinstellen lijkt te gaan, maar een zaak over buxusstruiken is. (de laatstgenoemde fout is inmiddels hersteld, LW)

In het kader van deze vraag kan ook de Raad van State nog apart genoemd worden. De raad neemt als inhoudsindicatie (bijna altijd) standaard een deel van de uitspraak over dat begint met 'Bij besluit/uitspraak van...' en eindigt op een moment dat vaak nog niet echt duidelijk is waar een zaak over gaat. Neem de volgende zaak met als inhoudsindicatie:

'Bij uitspraak van 20 september 2019, in zaak nr. 201904362/2/A1, heeft de Afdeling bestuursrechtspraak na vereenvoudigde behandeling het hoger beroep van [opposant] tegen de uitspraak van de rechtbank Overijssel van 23 april 2019, in zaak nr. 18/2243, ongegrond verklaard. De uitspraak van 20 september 2019 is aangehecht.'

Knappe jurist of burger die op basis van deze inhoudsindicatie weet waar de uitspraak over gaat. Na lezing—dat moet dan—blijkt deze te gaan over een burger die dacht dat hij via elektronische weg verzoeken om handhavend op te treden kon indienen omdat in zijn woonplaats op reclamezuilen langs de wegen en op de website van de gemeente uitdrukkelijk werd gewezen op het e-mailadres van de betreffende gemeente.

Vraag 3: geen zaken zonder betekenis?
Los van het gebruik van afkortingen en de vele verhullende inhoudsindicaties, worden naar mijn bescheiden mening ook veel onbetekenende uitspraken gepubliceerd. Zaken waar niemand op zit te wachten, behalve de nauw betrokken partijen, maar die krijgen al een afschrift mag ik aannemen en dat is dan afdoende. Neem ECLI:NL:RBDHA:2020:9121 over het herstel van een beschikking. Voeg een tekst over het (minimale) herstel toe in een bijlage bij het origineel en klaar. En als het dan toch nodig is dat de herstelbeschikking apart gepubliceerd wordt, dan is het vermelden van een link naar ECLI van de te herstellen beschikking toch wel de minste service die geboden kan worden.

En misschien zouden de 81 RO-zaken en 80a RO ook niet meer apart gepubliceerd moeten worden, maar gewoon moeten worden afgedaan met de mededeling 81 RO of 80a RO bij de gecasseerde zaak. De tekst van dit soort zaken is (meestal) standaard, dus waarom publiceren? De inhoudsindicatie is ook altijd zeer minimaal (zie bijvoorbeeld ECLI:NL:HR:2020:1441 en veel andere soortgelijke uitspraken), dus vormen deze uitspraken overbodige en vaak onduidelijke ballast op Rechtspraak.nl. De oplettende lezer zegt dan natuurlijk dat het van belang is om te weten dat de Hoge Raad niets zegt over een zaak. Dat klopt natuurlijk, maar als dan het oordeel van de lagere rechter staand recht wordt en belangrijk is, dan zal er ongetwijfeld een rechtsgeleerde in de pen klimmen om daar iets over te zeggen en wordt het juridische belang vanzelf duidelijk.

Het komt bovendien nogal eens voor dat een zaak wordt afgedaan door de Hoge Raad met 81 RO of 80a RO en dat de gecasseerde zaken niet genoemd worden in de uitspraak of zelfs niet eens gepubliceerd zijn. Dat laatste is helemaal bizar. Dan weet de bezoeker van Rechtspraak.nl dat de Hoge Raad heeft gekeken naar een zaak, die heeft afgedaan met 81 RO of 80a RO, maar dat men vervolgens niet kan inzien welke zaak de Hoge Raad bekeken heeft omdat deze niet gepubliceerd is. Zie bijvoorbeeld ECLI:NL:HR:2020:1429 inzake gegeven informatiebeschikkingen of ECLI:NL:HR:2020:1495 over verbintenisperikelen. Dus liever anders kenbaar maken dat een zaak is afgedaan met 81 RO of 80a RO, maar als dat soort zaken dan toch gepubliceerd moet worden, dan altijd ook de gecasseerde uitspraak/uitspraken publiceren!

De concrete vraag is dus of het wellicht een idee zou zijn onbetekenende zaken niet meer te publiceren en op een andere wijze te duiden dat een zaak door de Hoge Raad is bekeken maar met 81 RO- of 80a RO is afgedaan. Dit zou mogelijk tot gevolg kunnen hebben dat er meer aandacht besteed kan worden aan de onder vraag 1 en 2 genoemde punten. Er is dan immers tijd over!

Vraag 4: als een hof-uitspraak online, dan ook de rechtbank-uitspraak?
Die tijd die 'over' is, kan wellicht ook besteed gaan worden aan het completeren van de 'reis' die een zaak maakt van gerecht naar gerecht. Zo wees het Gerechtshof Amsterdam onlangs bijvoorbeeld een arrest over de aansprakelijkheid van een werknemer voor door de werkgever geleden schade (ECLI:NL:GHAMS:2020:2183). Een zaak waarover KBS-advocaten een veel gelezen blog publiceerde. Een zaak die lezers van de blog ongetwijfeld ook nieuwsgierig zal hebben gemaakt naar de voorafgaande uitspraken (het betrof een beroep op twee vonnissen) van de rechtbank. Helaas, die uitspraken zijn niet gepubliceerd.

Zou er een systeem bedacht kunnen worden dat het mogelijk maakt dat zonder vragen van geïnteresseerde bezoekers van Rechtspraak, de 'reis' van een zaak automatisch gecompleteerd wordt?

Vraag 5: als besproken in literatuur, dan ook op Rechtspraak.nl?
Dan hoop ik, als laatste, dat door het niet-publiceren van bepaalde zaken (onbetekenend en 81en 80a-RO) er ook nog tijd 'over' is om zaken te publiceren die niet op Rechtspraak.nl gepubliceerd zijn maar wel in de juridische literatuur zijn genoemd. Dat komt minder voor dan vroeger, gelukkig, maar het komt nog steeds voor en dat is natuurlijk gek. Een redactie van rechtsgeleerden vindt in die gevallen een uitspraak belangrijk genoeg om te bespreken in een tijdschrift terwijl deze door het betrokken gerecht niet is uitverkoren om gepubliceerd te worden.

Zou hiervoor wellicht ook een systeem bedacht kunnen worden? Misschien de mogelijkheid deze ter publicatie aan te bieden via een daartoe bestemd e-mailadres: terpublicatie@rechtspraak.nl? De volgende uitspraken zouden daar dan bijvoorbeeld voor in aanmerking komen: Gerechtshof Den Haag (deelgeschil), Rechtbank Overijssel (grensoverschrijdend gedrag beveiliger), ECLI:NL:GHAMS:2020:1559 (ondernemingsrechtelijke zaak (inmiddels gepubliceerd)), Gerechtshof Den Haag (Lacoste tegen Hema), Rechtbank Amsterdam (huurprijs woonruimte), Rechtbank Gelderland (medezeggenschap), Rechtbank Gelderland (schending concurrentiebeding).

Het antwoord!
Ik heb waarschijnlijk vragen gesteld die de Rechtspraak zelf al lang gesteld heeft en daarop misschien zelfs ook al een antwoord heeft gegeven. Als dat zo is, dan ben ik, net als de groeiende groep online juristen daar erg nieuwsgierig naar. Tegelijkertijd begrijp ik dat het lastige materie is en het antwoord er dus nog niet is, of in ieder geval niet zo maar gegeven kan worden.

Ik denk in ieder geval dat Rechtspraak.nl niet slechter zal worden van betere samenvattingen met verklaarde afkortingen en als er minder zaken gepubliceerd worden die er niet toe doen. Dat zorgt immers ook voor veel minder ruis bij zoekopdrachten op Rechtspraak.nl. De groeiende (juridische) gebruikersgroep zal blij worden van een (nog) betere informatievoorziening door de Rechtspraak.