Gemeenten zijn op grond van artikel 150 Gemeentewet verplicht om een inspraakverordening te hebben, waarin wordt geregeld wanneer en op welke wijze inwoners betrokken worden bij de voorbereiding van beleid. In verband met de Wet versterking participatie op decentraal niveau moeten gemeenten deze verordening per 1 januari 2025 vervangen door een participatieverordening. Inwoners moeten niet alleen betrokken gaan worden bij de totstandkoming van beleid, maar tevens bij de uitvoering en de evaluatie daarvan. Daarnaast moeten gemeenten in de participatieverordening bepalen onder welke voorwaarden het uitdaagrecht wordt toegepast. Het uitdaagrecht houdt in dat inwoners en maatschappelijke partijen de gemeente kunnen verzoeken om de uitvoering van een gemeentelijke taak over te nemen.