Proefschrift: Cross-border provision of air navigation services with specific reference to Europe
Ondanks de invoering van nieuwe methodes en technieken zijn de luchtverkeersdienstverleners in de Europese Unie niet opgewassen tegen de voortdurende groei van het luchtverkeer. Er zijn situaties dat er meer vraag is naar luchtverkeersdienstverlening dan dat er capaciteit beschikbaar is. Om overbelasting van het systeem tegen te gaan worden luchtvaartuigen, omwille van de veiligheid, langer aan de grond gehouden of worden vluchten omgeleid. De Europese Unie (EU) en EUROCONTROL streven naar een nieuwe indeling van het Europese luchtruim hetgeen luchtverkeersdienstverleners in staat moet stellen om efficiënter te kunnen opereren. Door herindeling van het luchtruim kunnen er efficiëntere vluchtschema’s worden opgesteld waardoor de gemiddelde vluchtduur wordt verlaagd, minder brandstof wordt verbruikt en minder CO2 wordt geproduceerd. Bovendien zou herziening van het luchtruimstructuur moeten resulteren in een vermindering van operationele kosten, verhoging van de veiligheid en minder vertragingen in de lucht. Dit zou dus ook minder ongerief bij passagiers en luchtvaartmaatschappijen moeten opleveren. Het programma van de Europese Commissie is ook wel bekend onder de naam: Single European Sky. In zijn promotieonderzoek heeft Niels van Antwerpen de juridische achtergrond van grensoverschrijdende luchtverkeersdienstverlening bestudeerd, mede naar aanleiding van de tragische botsing tussen twee vliegtuigen nabij Überlingen (Duitsland) op zo’n 11 kilometer hoogte in Juli 2002. Er was toen sprake van grensoverschrijdende luchtverkeersdienstverlening door een Zwitserse dienstverlener in het Duitse luchtruim. De Duitse rechtbank verklaarde de schadeclaim gegrond van één van de luchtvaartmaatschappijen en oordeelde dat Duitsland moest opdraaien voor de schade. Het ongeval toont aan dat het noodzakelijk is om te komen tot transparante lijnen van staatsaansprakelijkheid. Is het mogelijk om vanuit het oogpunt van internationaal publiekrecht, en ter bevordering van grensoverschrijdende luchtverkeersdienstverlening, staatsaansprakelijkheid neer te leggen bij de toezichthouder op de luchtverkeersdienstverlener in plaats van de staat in wiens luchtruim de dienstverlening wordt aangeboden? Vanuit privaatrechtelijk oogpunt wordt op basis van rechtsvergelijkend onderzoek gekeken naar de mogelijkheid van een geharmoniseerd aansprakelijkheidsregime voor derde partijen op de grond. Tevens wordt gekeken of een contractueel aansprakelijkheidsregime kan worden vastgelegd tussen luchtvaartmaatschappijen en luchtverkeers-dienstverleners. Zoals ook blijkt uit het Rapport van de High Level Group (juli 2007) is de discussie over het implementeren van de Single European Sky in volle gang. Het promotieonderzoek behandelt daarom een uiterst actueel thema en dilemma.