Juristen schrijven, snel gezegd, om twee redenen: het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van het recht en het leveren van een bijdrage aan het ontwikkelen van zichzelf. Voor de eerste reden gebruiken ze nu nog de officiële ouderwetse kanalen: tijdschriften en boeken. Hierbij spelen de uitgevers een positieve rol. Zij verzorgen het platform en het bureauredactiewerk. Voor de tweede reden is internet hét kanaal en spelen de uitgevers ook een rol, maar nu een negatieve. Zij willen namelijk niet dat juridische vakpublicaties en wetenschappelijke artikelen vrij toegankelijk online gezet worden. Dat schaadt immers hun business, en gelijk hebben ze. Wie neemt er nog een abonnement als teksten kort na publicatie in een tijdschrift vrij beschikbaar komen op internet? Het is echter wel flauw van uitgevers om na een redelijke termijn—maximaal 6 maanden zou ik zeggen—nog steeds te verhinderen dat een juridische vakpublicatie of een juridisch-wetenschappelijke publicatie op internet wordt geplaatst. Dat moeten wij niet goed vinden als juridische auteurs. Zo kunnen wij—ik zeg even wij—niet aan de wereld laten zien wie wij zijn en waar onze deskundigheid ligt. Dat lukt namelijk niet als je—tekstueel—achter een betaalmuur zit.

Auteurs moeten rechten nooit overdragen
Hier moet dus iets op bedacht worden: een oplossing die voor uitgevers en juridische auteurs redelijk is. Naar mijn bescheiden mening is de oplossing heel simpel. Als auteur sta je nooit meer je auteursrecht af, geef je een uitgever een niet-exclusieve licentie op jouw tekst en spreek je een termijn (van 6 maanden) af waarna je gaat herpubliceren op internet. Klaar!

Auteurs kunnen zonder problemen oude artikelen online zetten
Als je dan merkt dat deze openheid je geen windeieren legt, en je wilt ook je oudere artikelen online zetten, dan is dat geen enkel probleem, zelfs niet als je je rechten ooit bij akte hebt overgedragen—althans, in het geval van wetenschappelijke artikelen die met publiek geld tot stand zijn gekomen. De \\L1open access-bepaling in de Auteurswet geeft namelijk (juridische) auteurs van wetenschappelijke werken een recht op herpublicatie in het publieke domein. Een recht dat niet kan worden overgedragen aan bijvoorbeeld een uitgever. Een recht dat bovendien terugwerkende kracht heeft voor bestaande overeenkomsten tussen auteurs en uitgevers en daarmee voor alle wetenschappelijke werken (met publiek geld tot stand gekomen), die in het verleden gepubliceerd zijn, ook al hebben auteurs destijds hun rechten overgedragen aan uitgevers.

Mocht je oude juridische vakpublicaties online willen zitten, dan kan dat natuurlijk ook, want de open access-bepaling doelt tevens op dit type publicaties. De term 'werk van wetenschap' is immers niet in de bepaling opgenomen om de wetenschappelijkheid van een werk aan te duiden, maar om een onderscheid te maken met de andere werken waarover de Auteurswet gaat: werken van letterkunde en kunst. Een annotatie die met publieke middelen tot stand gekomen is, mag misschien 'wetenschappelijkheid' missen, maar is wel een 'werk van wetenschap' in de zin van deze bepaling.

Auteurs dragen bij aan recht én zelfontplooiing
Zo kunnen juristen-auteurs én een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het recht én aan de ontwikkeling van zichzelf en hun juridische praktijk. Het eerste in het traditionele juridische uitgeefterrein, het tweede online in de uitgeefwereld van de toekomst, het internet. Dat de laatstgenoemde manier van openbaarmaking effect heeft, daar twijfelt inmiddels niemand meer aan: meer downloads, meer citaties en een hogere impactfactor. Als een publicatie wordt opgepikt en verspreid via bijvoorbeeld Recht.nl levert dat alleen al bijna virale aandacht op. Natuurlijk overdrijf ik hier een beetje, maar met 30.000+ abonnees op de wekelijkse nieuwsbrief, 10.000+ en 5.000+ volgers op respectievelijk Twitter en Linkedin, en bijna 1.000.000 unieke bezoekers op jaarbasis, geeft een dergelijke actie een behoorlijk potentieel aan kijkers/lezers/onderzoeksopdrachten/cliënten op.

Auteurs worden wereldberoemd
Is dat een oproep? Ja, waarom niet? Mail (een link naar) uw juridische vakpublicaties en uw juridisch-wetenschappelijke publicaties naar openaccess@recht.nl en voor u het weet, bent u een wereldberoemd jurist in Nederland!