Aan juridische blogs geen gebrek. Juristen-wetenschappers maar zeker ook juristen-advocaten roeren zich op blogs. Advocatenkantoor Pels Rijcken alleen verzorgt al 5 blogs. Een mooie ontwikkeling. Blogs geven snel een eerste beeld van vaak verse kwesties in het juridische domein. En niet alleen dat: de kwaliteit van het gemiddelde blog is niet slecht. Dat doet de vraag rijzen wat een juridisch tijdschrift, dat vaak lange tijd na bijvoorbeeld een uitspraak verschijnt, nog toevoegt aan datgene wat via de verschillende blogs al geventileerd is over een uitspraak.

Bloggers nemen taak van signaleren over van tijdschriften
Neem bijvoorbeeld de publicaties over een van de 'populairste' uitspraken van 2016: Rabobank/Reuser. Deze uitspraak is maar liefst 15 keer besproken op blogs en andere publiek toegankelijke websites. U ziet deze blogs en sites handig op een rij op de ECLI-overzichtspagina van Recht.nl behorend bij deze uitspraak. Dat zo'n uitspraak belangrijk is, hebben gebruikers van Recht.nl dus vaak al heel snel door.

Wat voegen de 21 tijdschriften die veel later ook nog eens aandacht aan de zaak besteedden dan nog toe? Acht van deze tijdschriften voegen zo goed als niets toe, simpelweg omdat ze de uitspraak slechts noemen en daaraan soms een samenvattinkje toevoegen. Het noemen van de uitspraak zegt op het moment van verschijnen van zo'n tijdschrift niets meer, want de gemiddelde jurist heeft via online kanalen de uitspraak én het belang ervan al lang opgepikt. Op een korte samenvatting zit een geïnteresseerde jurist ook niet meer te wachten.

Juridisch tijdschrift loopt achter de feiten aan
Blijven er nog 13 tijdschriften over die middels een annotatie of een artikel aandacht besteedden aan de zaak. Daarbij dient de vraag zich aan of deze dan nog iets zinnigs toevoegen aan de 15 publiek toegankelijke websites waarop de uitspraak al veel eerder aan de orde kwam. Loont het nog de moeite om een artikel of annotatie in een tijdschrift over zo'n uitspraak te gaan lezen? Het antwoord op deze vraag zal waarschijnlijk per jurist verschillen. Als ik echter constateer dat op de ECLI-overzichtspagina van de 13 artikelen en/of annotaties die als 'mosterd na de maaltijd' komen er nog 4 open access’ beschikbaar zijn, dan zou ik zeggen dat een jurist zich met alle publiek toegankelijke bronnen echt wel een goed beeld kan vormen van de uitspraak en de merites ervan.

Gebrek aan kwaliteitscontrole bij blogs
Of is dit te makkelijk gezegd? Want is het bij veel blogs niet preken voor eigen parochie? Of iets als 'wij van WC-eend adviseren WC-eend'? En hoe komt een blog tot stand? Zit er een redactie achter? Wordt een tekst door anderen bekeken alvorens deze online gezet wordt? En zijn die 'anderen' collega's, en zo ja, hoe kritisch zullen deze meelezers dan zijn?

Legitieme vragen waarop ik het antwoord in de meeste gevallen niet weet. Blogs zijn in dat opzicht niet of nauwelijks transparant. Wat ik wel weet, is dat een aantal blogs redacties heeft, omdat dat wordt aangegeven op de site. Zie bijvoorbeeld Cassatieblog of Publiekrecht & Politiek.

Transparantie blogs
Stel nu dat alle blogs duidelijkheid gaan geven over de redactie en de totstandkoming van artikelen en annotaties en dat duidelijk aangegeven wordt wanneer een stuk wordt gepubliceerd over een kwestie waarbij de blogger partij was. Zouden juristen dan de na-ijlende' tijdschriften vaarwel kunnen zeggen? Waarom niet? Maar er blijven dan toch ook nog wel een paar punten van aandacht over.

Niet onbelangrijk is de continuïteit. Het moet natuurlijk niet zo zijn dat wanneer een kantoor fuseert of ophoudt te bestaan, een blog gewoon verdwijnt. Daar is betrekkelijk eenvoudig een mouw aan te passen door een dergelijk blog te stallen op een andere server, opdat de inhoud niet verloren gaat. Ik ken wel een paar servers waarop nog ruimte beschikbaar zou zijn voor kwalitatief goede juridische blogs waaraan een einde is gekomen.

Ook het punt van de juridische slagers die hun eigen vlees keuren, geeft te denken. Zou het een idee zijn dat een blog van een universiteit of een kantoor op zijn minst één redactielid per artikel van een concurrerende universiteit of kantoor raadpleegt voordat tot publicatie wordt overgegaan? Het zou de onafhankelijkheid en daarmee de kwaliteit zeker ten goede komen. Vraag is evenwel of een dergelijke constructie te realiseren is. Waarom niet, zou je zeggen. Advocaten en wetenschappers van verschillende kantoren zitten nu ook gebroederlijk in redacties van tijdschriften, dus waarom zouden ze niet elkaars blogs kunnen beoordelen?

Juridische blogosfeer neemt het roer over
We zouden dan wel eens kunnen komen tot een heuse juridisch-wetenschappelijke blogosfeer. Een blogosfeer die goedkoop (gratis), accuraat en kwalitatief goed is en een uitstekend alternatief kan zijn voor alles wat nu achter een betaalmuur zit. En zo zouden wij juristen dan in de trant van psycholoog Daniel Lakens in het blog The 20% Statistician kunnen zeggen: 5 redenen waarom juridische blogs van een hogere praktische en wetenschappelijke waarde zijn dan datgene wat in juridische tijdschriften verschijnt. Juridisch bloggen 4.0.